Trang nha`
HOA`NG NGO.C LIE^N



 
Truye^.n Hoa`ng Ngo.c Lie^n

MO'N QUA` DDE^M CUO^'I NA(M


To^i cu+' tu+o+?ng mi`nh hoa ma('t khi tro^ng tha^'y ga~ ddu+'ng be^n da~y ke^. tru+ng ba`y ha`ng Te^'t, trong mo^.t cho+. Ta`u o+? tha`nh pho^' Cary, tie^?u bang North Carolina, na`y\. Nhu+ng kho^ng, ddu'ng la` ga~. Vi` co`n ma?i da'n ma('t va`o ma^'y ho^.p ba'nh mu+'t, ne^n ga~ kho^ng tha^'y to^i\. Do va^.y ma` to^i co' ddu? tho+`i gian nhi`n la.i chie^'c se.o tre^n tra'n ga~, tru+o+'c khi ga~ bu+o+'c qua mo^.t gian ha`ng kha'c.

DDo' la` mo^.t hi`nh da.ng bao go^`m tu+`ng pha^`n tha^n the^? cu?a mo^.t con ngu+o+`i ma` chi? ca^`n nhi`n mo^.t pha^`n, to^i cu~ng de^~ da`ng nha^.n ra la` ga~, ke? mang te^n Tra^`n Va(n Chi'n va` co' tu.c danh la` Pho' Se.o\. Pho' la` te^n go.i chung nhu+~ng ngu+o+`i la`m tho+. o+? que^ to^i\. Vi' du.: pho' may la` tho+. may; pho' ca.o la` tho+. ho+'t to'c v.v... Cha? la` dda~ co' tho+`i gian ga~ ke'o be^~ cho mo^.t lo` re`n o+? la`ng Phu'c DDie^`n be^n ca.nh va` khoa?ng na(m 1941, ga~ bi. dda^m be^? tra'n trong mo^.t cuo^.c a^?u dda? vi` tranh nhau mo+' lo`ng heo do qua^n Nha^.t vu+'t ddi\. Na(m 1950, ga~ va`o bo^. ddo^.i, tham du+. chie^'n di.ch Bie^n Gio+'i ro^`i tro+? ve^` la`m ddo^.i tru+o+?ng du ki'ch ddi.a phu+o+ng! Chi'nh ga~, vu+`a chi? ddie^?m cho Ta^y lu`ng ba('t ca'c tha`nh vie^n mo^.t dda?ng pha'i quo^'c gia, vu+`a to^' ca'o cha xu+' U.L. to^? chu+'c Tu+. Ve^. ba^'t ho+.p pha'p!

Ngu+o+`i la`ng to^i, ai na^'y dde^`u tra'nh Pho' Se.o, te^n dda^`u tro^.m dduo^i cu+o+'p. Kho^ng ai muo^'n "da^y" vo+'i ga~. DDo' cu~ng la` nguye^n do khie^'n ga~ ca(m thu` ta^'t ca? mo.i ngu+o+`i\. Va`o tho+`i ky` "ca?i ca'ch ruo^.ng dda^'t, , ga~ dda~ la` ca'i "nha^n" dda('c lu+.c cho DDo^.i Ca?i Ca'ch Ruo^.ng DDa^'t tu+` Nghe^. Ti~nh ra, "dda^'u to^', gie^'t sa.ch, pha' sa.ch" bao nhie^u nha^n ma.ng cu?a nhu+~ng "ke? thu` giai ca^'p"!

To^i tin ra(`ng con ngu+o+`i nhu+ ga~ , cha('c cha('n so+'m ddu+o+.c ke^'t na.p va`o DDa?ng, va` sa'ng suo^'t nhu+ DDa?ng, the^' na`o ga~ cu~ng ddu+o+.c giao nhu+~ng "su+' me^.nh" ca^`n dde^'n nhu+~ng ke? kho^ng tim vo+'i ba`n tay ma'u!

Qua? va^.y, na(m 1968, trong khuo^n vie^n Ba('c Vie^.t Nghi~a Trang, to^i dda~ ba^'t ngo+` ga(.p la.i ga~. Ga~ nha^.n ra to^i ngay va` y' chu+`ng so+. bi. to^i to^' ca'o, ga~ vo^.i va~ pho'ng xe ga('n ma'y cha.y ve^` phi'a Ta^n So+n Nha^'t!

Thu+.c ra, to^i kho^ng bao gio+` co`n muo^'n ga(.p la.i ga~. Nhu+ng... oan gia co`n pha?i ga(.p, ca'i so^' to^i no' va^.y\. Ba?y na(m sau, lu'c bi. ddu+a ddi "ho.c ta^.p" o+? tra.i Long Giao, tro+' tre^u thay, ga~ chi'nh la` " mo^.t trong nhu+~ng nha^n vie^n cu?a Bo^. chi? huy Tra.i\. Co' ddie^`u ga~ la`m lo+ nhu+ kho^ng he^` bie^'t to^i\. Ga^`n mo^.t na(m o+? Long Giao, chu+a bao gio+` ga~ no'i lo+`i na`o vo+'i to^i\. DDo' cu~ng la` ca'i may, trong nhu+~ng ca'i ru?i cu?a to^i!

Na(m 1988, sau khi ddu+o+.c tha ve^`, to^i dda~ le^n Long Kha'nh ti`m tha(m gia ddi`nh ngu+o+`i em vo+. "Ba('c Ky` 1975", ta.i dda^y, to^i ddu+o+.c nghe ke^? la.i nhie^`u tha`nh ti'ch cu?a Pho' Se.o, nhu+ng kho^ng ddu+o+.c ga(.p la.i ga~ va` cuo^'i na(m 1995, tro+`i xui, dda^'t khie^'n, to^i la.i nha^.n ngay ra Pho' Se.o o+? mie^`n dda^'t Tu+. Do na`y\.

Ga~ qua dda^y tu+` bao gio+`? Sau vu. " na.n kie^`u" hay mo+'i dda^y khi bo? ca^'m va^.n hoa(.c dda~ "bang giao? Ga~ ddu+o+.c nha^.p ca?nh Hoa Ky` theo die^.n na`o? Con lai? Du li.ch? Chu+~a be^.nh hay theo qui che^' ngoa.i giao?

Du` du+o+'i hi`nh thu+'c na`o thi` su+. hie^.n die^.n cu?a Pho' Se.o cu~ng la`m to^i suy nghi~. Cha(?ng pha?i to^i lo chuye^.n con bo` tra('ng ra(ng, vie^.c ga~ co' the^? pha' hoa.i o+? My~ nhu+ ga~ dda~ tu+`ng la`m o+? VNCH, ma` to^i chi? no'ng ruo^.t khi tro^ng tha^'y ga~ o+? My~!

Ba`n tay cu?a "DDa?ng Ta" da`i thie^.t va` cu~ng chu dda'o thie^.t. Nhu+~ng te^n dda(.c co^ng "phi va(n ho'a" nhu+ ga~ ma` cu~ng ddu+o+.c gu+?i qua Hoa Ky`, va^.y thu+.c ra dda~ co' bao nhie^u te^n qui? ddo? na(`m vu`ng tre^n toa`n la~nh tho^? My~?

Cha('c ha(?n bo.n chu'ng kho^ng lo.t qua no^?i ma.ng lu+o+'i ti`nh ba'o My~, nhu+ng i't ra, nhu+~ng te^n ngu+o+`i ma'y loa.i Pho' Se.o co' the^? ga^y xa'o tro^.n pha^`n na`o trong co^.ng ddo^`ng ngu+o+`i Vie^.t ddi.nh cu+ o+? dda^y\. Va` to^i tha^'y co' bo^?n pha^.n ghi la.i nhu+~ng ddie^`u ghi nha^.n ddu+o+.c ve^` mo^.t trong nhu+~ng khuo^n ma(.t to^.i a'c cu?a CS, nhu+~ng ke? mang ba`n tay ma'u ma` va^~n tu+. xu+ng la` "ca'ch ma.ng", la` "ta^'t ca? vi` nha^n da^n" vo+'i tra(m nga`n thu? ddoa.n lu+o+`ng ga.t ha^`u nhu+ ta^'t ca? mo.i tha`nh pha^`n xa~ ho^.i ngu+o+`i Vie^.t, trong nu+o+'c cu~ng nhu+ ha?i ngoa.i\. Sau dda^y la` mo^.t trong nhu+~ng to^.i a'c cu?a Pho' Se.o, va`o dde^m Chu'a Ra DDo+`i ho+n bo^'n chu.c na(m tru+o+'c dda^y:

*

Con ddu+o+`ng ha`ng ti?nh so^' 10 Pha't Die^.m- Ninh Bi`nh, qua Thi. tra^'n Quy Ha^.u, co' mo^.t nga? re~ ngoa(`n ngoe`o ra dde^ Ngu+. Ha`m,hu+~u nga.n so^ng DDa'y\. Be^n ta? nga.n la` ddi.a pha^.n phu? Nghi~a (Nghi~a Hu+ng) thuo^.c ti?nh Nam DDi.nh. Ho^`i ddo' chu+a co' pha` ngang qua con na`y\. Mo.i giao tho^ng giu+~a 2 bo+` so^ng dde^`u do nhu+~ng con ddo` nho? chuye^n cho+?. Va`o mu`a nu+o+'c ro`ng cha?y xie^'t, la.i thu+o+`ng ga(.p gio' ngu+o+.c, mo^~i chuye^'n ddo` ngang dde^`u pha?i tra?i qua nhie^`u va^'t va?, cu+.c nho.c mo+'i qua ddu+o+.c bo+` be^n kia\. Nhie^`u khi pha?i do ba ngu+o+`i lu+.c lu+o+~ng go` lu+ng ke'o da^y ngu+o+.c la.i mo+'i dda^.u va`o ddu'ng be^'n. Do va^.y ma` mo^~i chuye^'n ddo` ngang, khi tro+`i kho^ng la(.ng gio' va` nu+o+'c ro`ng, cu~ng pha?i ma^'t khoa?ng 2 tie^'ng ddo^`ng ho^`.

Va`o khoa?ng na(m 1948, 1949, sau khi co' cuo^.c ha`nh qua^n nha?y du` xuo^'ng Pha't Die^.m, mo^.t so^' thanh nie^n cho^'ng Co^.ng phu? Kim So+n (Ninh Binh) va` phu? Nghi~a Hu+ng (Bu`i Chu - Nam DDi.nh), thu+o+`ng la'nh na.n CS ba(`ng ca'ch bo+i qua So^ng DDa'y dde^? tra'nh bi. ruo^`ng ba('t. Vi` ho^`i ddo', chi'nh quye^`n CS chu+a pho^'i ho+.p cha(.t che~ giu+~a ca'c ddi.a phu+o+ng, ne^n vie^.c "cha.y gia(.c" tu+` 2 be^n bo+` so^ng DDa'y mo+'i tu+o+ng ddo^'i an toa`n. Nhu+ng be^'n ddo` tre^n qua~ng dde^ Ngu+. Ha`m thuo^.c khu vu+.c la`ng Hu+o+'ng DDa.o (Kim So+n), ddo^'i die^.n vo+'i be^'n Quy~ Nha^'t (phu? Nghi~a Hu+ng), dda~ bi. mo^.t hung tha^`n "phu.c ki'ch"! Co' mo^.t tho+`i gian, kho^ng i't anh em "Quo^'c Gia" bi. ba('t ta.i ddi.a ddie^?m na`y\. Ke? ddu+'ng dda^`u o^? phu.c ki'ch na`y chi'nh la` Pho' Se.o\.

Pho' Se.o ti'nh ra ra(`ng, do su+. thua^.n lo+.i ve^` ddu+o+`ng ddi qua la.i giu+~a 2 ti?nh, o^? phu.c ki'ch cu?a ga~ co' the^? "to'm" ddu+o+.c nhu+~ng con "mo^`i" lo+'n, tu+` Bu`i Chu qua lie^n la.c vo+'i Pha't Die^.m, hoa(.c dda'p ca-no^ tu+` Pha't Die^.m ddi Nam DDi.nh, cu~ng nhu+ tu+` Pha't Die^.m qua la'nh na.n ta.i mo^.t va`i xu+' dda.o be^n kia so^ng DDa'y\.

DDe^m cuo^'i na(m, tro+`i to^'i mi.t, mu+a phu`n gio' ba^'c la.nh ca('t da\. Trong lu'c ba` con chua^?n bi. ddo'n Xua^n, Pho' Se.o cu`ng mo^.t te^n du ki'ch xa~ cuo^.n chie^'u na(`m phu.c trong ca'i cho`i hoang ven so^ng, cho+` mo^.t trong nhu+~ng be` chuo^'i tu+` be^n ta? nga.n theo nu+o+'c ro`ng tro^i qua\. Pho' Se.o ddoa'n chu+`ng se~ co' i't la` mo^.t be` chuo^'i gia.t va`o bo+`, trong khoa?ng dde^ Ngu+. Ha`m, tu+` Hu+o+'ng DDa.o xuo^'ng Kim DDa`i, qua~ng ddu+o+`ng ma` Pho' Se.o dda~ pho^'i ho+.p dda(.t 5 o^? phu.c ki'ch.

Qua? nhie^n, khoa?ng mu+o+`i gio+` dde^m, mo^.t be` chuo^'i gia.t ngay ga^`n cho^~ Pho' Se.o\. Y ba^'m dde`n pin que't mo^.t vo`ng ddu? dde^? nha^.n ro~, tre^n be` mo^.t thanh nie^n tre^n 20 tuo^?i, ma(.c bo^. ddo^` xanh xa'm vo+'i mo^.t ba lo^ co^.t cha(.t va`o lu+ng. Pho' Se.o ke'o tay La~nh, te^n du ki'ch, cha.y vo^.i dde^'n be^n thanh nie^n la. ma(.t. Te^n La~nh chi~a mu~i su'ng tru+o+`ng no^.i ho'a, la lo+'n:

- Gio+ tay le^n!

Thanh nie^n ba^'t ngo+` cu'i hu.p xuo^'ng va` pho'ng cha^n dda' va`o tay su'ng cu?a La~nh. Nhu+ng Pho' Se.o dda~ ki.p tho+`i ba('n mo^.t pha't su'ng lu.c le^n tro+`i ro^`i chi~a mu~i su'ng va`o ngu+.c thanh nhie^n:

- Chu'ng to^i dda~ bao va^y khu na`y, anh kho^ng cho^'ng cu+. no^?i dda^u!

Thanh nie^n khu+.ng la.i\. Cu`ng mo^.t lu'c, co' nhu+~ng bo'ng dden tu+` xa cha.y to+'i\. Bie^'t mi`nh bi. sa lu+o+'i, thanh nie^n buo^ng tay\. Pho' Se.o ra hie^.u cho te^n La~nh tro'i anh la.i\. ga~ ca^`m mo^.t dda^`u gia^y ro^'i dda^?y lu+ng thanh nie^n:

- DDi le^n bo+` dde^!

Sau khi pha^n pho^'i cho te^n La~nh ddu+'ng ga'c phi'a ngoa`i, cu`ng vo+'i hai du ki'ch kha'c, Pho' Se.o dda^?y thanh nie^n va`o mo^.t ca(n nha` ca.nh co^'ng nu+o+'c. Hai te^n du ki'ch phu. Pho' Se.o lu.c soa't trong ngu+o+`i thanh nie^n va` chie^'c ba lo^. Ngoa`i va`i bo^. qua^`n a'o va` nhu+~ng va^.t du.ng ve^. sinh ca' nha^n, kho^ng co' gi` kha'c.

Pho' Se.o ddu+'ng ga'c cha^n le^n then ngang chie^'c ghe^' dda^?u cho^~ thanh nie^n ngo^`i\. Ga~ ha^'t ha`m:

- Sao? Kho^ng co' gi` khai ba'o the^m pha?i kho^ng?

Thanh nie^n la('c dda^`u:

- To^i ddi.nh ve^` qua nha`, cu`ng tha^n nha^n ddo'n Giao Thu+`a\.

Pho' Se.o cu+o+`i ga(`n:

- Chu+' kho^ng pha?i anh va`o khu An Toa`n dde^? le^n "Te^`"?

Thanh nie^n lo^. ve? tha`nh tha^.t:

- To^i no'i tha^.t, xin...

Pho' Se.o cu+o+`i ga(`n:

- Anh tu+o+?ng "ca'ch ma.ng" tin sao? Anh ddi va`o vu`ng ddi.ch, cho la` ddi kie^'m co+m thi` cu+' qua ddo` ngang, ban nga`y ban ma(.t dda`ng hoa`ng. Ta.i sao pha?i vu+o+.t so^ng ba(`ng be` chuo^'i\...

Thanh nie^n ha. gio.ng:

- To^i bi. du ki'ch ma^'y xa~ be^n Nghi~a Hu+ng ti`m ba('t vi` co' chie^'c xe dda.p hie^.u Sterling...

- Ve~ co+` tam ta`i pha?i kho^ng? Anh la`m Vie^.t gian, chi? ddie^?m cho Pha'p ro^`i!

- Xe mua co' sa(~n ddu+o+`ng hoa va(n nhu+ va^.y, to^i o+? nha` que^ la`m sao lie^n la.c vo+'i Pha'p ma` la`m... Vie^.t gian?

Pho' Se.o cho+.t nho+' ra ddie^`u gi`:

- Chie^'c xe dda.p dda^u?

- DDa~ bi. ti.ch thu\. To^i bi. ba('t giam va`o tru. so+? U?y Ban Ha`nh Kha'ng Lie^n Xa~ Quang Trung. Thu+`a lu'c mo.i ngu+o+`i kho^ng dde^? y', to^i le?n ra ngoa`i tro^'n ddi\. Do va^.y ma` kho^ng da'm qua so^ng ban nga`y\...

- Co' va^.y tho^i ma` lu'c na~y anh du`ng vo~ cho^'ng la.i du ki'ch?

Thanh nie^n nga^.p ngu+`ng:

- To^i la^`m, tu+o+?ng ca'c anh la` bo.n cu+o+'p!

Pho' Se.o nhi`n va`o chie^'c nha^~n tre^n ngo'n tay tra'i cu?a thanh nie^n va` so+.i da^y chuye^`n co' tha'nh gia' va`ng ro^`i nha'y ma('t ra hie^.u cho te^n ma^'y te^n du ki'ch. Chu'ng la^'y ba'ng su'ng dda^.p dda^`u thanh nie^n ro^`i tro'i la.i, nhe't anh va`o chie^'c bao bo^' cu~. Sau ddo', ga~ va` hai te^n na`y ddu+a "con mo^`i" ra ba~i ca't ven so^ng DDa'y\.

I't phu't sau, mo^.t chie^'c thuye^`n nan nho? do hai te^n du ki'ch che`o ra ngoa`i so^ng. Pho' Se.o hi` hu.c la(n chie^'c bao bo^' xuo^'ng, ga~ la^?m ba^?m:

- Cho ma`y ddi mo` to^m! Qua^n Vie^.t gian pha?n ddo^.ng!

Co' tie^'ng mo^.t te^n du ki'ch no'i the^m:

- La.i\... da'm co' ca'i nha^~n hai ddo^`ng ca^n va`ng y ma` kho^ng ddem cu'ng va`o "Tua^`n Le^~ Va`ng"!

Tie^'p theo la` tie^'ng cu+o+`i hi'ch hi'ch cu?a Pho' Se.o:

- Mo'n qua` dde^m cuo^'i na(m kha' qua'. Te^'t na`y anh em mi`nh "che'n" tha? cu+?a!
 

Hoa`ng Ngo.c Lie^n

| Trang bi`a |
| DDa^`u trang |