Trang nhà
HOÀNG NGỌC LIÊN



 

Tản Bút của Hoàng Ngọc Liên


 Huế Của Tôi – Những Bài Thơ Huế

Ðúng ra, thành phố nào bên Nhà cũng là của chúng ta hết. Nhưng tôi rất... thương Huế, vì sau cố đô Hoa Lư là nơi tôi được sanh ra, Huế đã để lại trong tôi nhiều kỷ niệm. Do vậy mà thập niên 60 trước đây, tôi viết được nhiều về Huế, làm quen được không ít bạn thân sinh trưởng tại Huế. Từ huynh trưởng như Phan Du, đến người ít tuổi hơn như Bửu Chánh, ai cũng... thương tôi. Còn nữ giới, tôi tự giữ một làn ranh, không cho mình vượt qua. Bởi tôi là người đã có gia đình. Nhưng tôi vẫn vấn vương hình ảnh những cô gái Huế, nữ sinh trường Ðồng Khánh. Một ông bạn già vẫn bảo tôi, rằng kẻ làm thơ vốn nòi tình. Nhưng không sao, ông bạn nói tiếp, cũng cần có tình mới có thơ, miễn giữ được cái Tâm trong sáng. Tôi cũng biết, rằng muốn giữ được cái Tâm trong sáng không phải là chuyện dễ dàng.

Dạo ấy khung cảnh và con người Huế giúp tôi làm thơ. Khung cảnh, trên khắp các ngả đường, từ khi qua đèo Hải Vân đến Hoàng Thành Huế, hai bên hữu, tả ngạn sông Hương, rồi theo Quốc Lộ 1 đến Cổ Thành Quảng Trị, đối với tôi đều là ... Huế. Các cô gái Miền Trung mà tôi gặp trên những ngả đường ấy, đều nói giọng Huế. Giọng nói dễ thương chi lạ. Có phải vậy không, hỡi những chàng trai xứ Bắc, xứ Quảng? 

Có một điều mà các thân hữu Huế của tôi chưa bao giờ nghe tôi nói, là tôi làm thơ ... Huế từ khi còn ở Hà Nội, bữa ghé thăm Thị Xã Hà Ðông: "Mưa Xứ Huế", bài thơ làm từ năm 1953, trước tháng 9, khi tôi nhận lệnh đi Thủ Ðức, cho đến 1960 là năm đầu tiên tôi đến Huế! "Mưa Xứ Huế" in trong thi tập "Nhớ Thương" do nhà Nam Sơn xuất bản năm 1962:

Năm nao tôi qua làng Duệ,
Cùng Em bàn chuyện mai sau.
Nghe Em nói về xứ Huế,
Mơ màng biết hẹn tìm đâu?

Em kể: Song Hương man mác
Thuyền trôi, dòng nước nao nao.
Gió thoảng qua lầu Thương Bạc
Nắng vàng đường xuống Nam Giao.

Em nói: -“Nếu về Vỹ Dạ,
Thôn Em, trong khung dừa xinh.
Anh sẽ đi qua Ðập Ðá,
Lá hoa kể chuyện ân tình.

Sau nhiều mùa thu xa Em
Tôi được đến thăm xứ Huế.
Chân bước trên cầu Tràng Tiền,
Thời gian sao qua mau thế!

Tôi đã thăm phong cảnh Huế,
Còn Em, tôi biết tìm đâu
Chiều xuống cố đô lặng lẽ
Khói mờ mái Phu Văn Lâu.

Mưa giăng đường vô Thành Nội,
Ngỡ ngàng tôi đã gặp em.
Nhìn tôi, thản nhiên đi tới,
Như người chưa một lần quen!
 
Vì em đi bên "người ấy"
Chứa chan hạnh phúc với ... tình!
Tôi đứng bên đường tự thấy
Mình sao xa lạ với ... mình!
 
Ðã trọn một mùa vọng tưởng
Ngày xưa, chuyện cũ, xa rồi!
Nhìn em khuất sau cửa Thượng, **
Mờ mờ xứ Huế mưa rơi!

Năm 1960 tôi là một thành viên trong ban tổ chức buổi Nhảy Dù biểu diễn xuống sông Hương. Tôi giới thiệu chương trình các vòng bay và những huấn luyện viên nhảy điều khiển rơi tự do...Khán giả đông nghẹt, từ Câu Lạc Bộ Hương Giang đến cầu Bạch Hổ. Những chiếc xuồng máy, ho-bo lượn tới tấp để vớt những huấn luyện viên rơi trên mặt sông. Có đến bốn người rơi trúng khu vực khán đài, được đông đảo bà con vỗ tay hoan hô. Nơi đặt máy phóng thanh để tôi giới thiệu các vòng bay là Câu Lạc Bộ Thể Thao (CLBTT) Huế, gần đài phát thanh nên buổi tối, tôi ngủ đò ngay bến CLBTT.

Khoảng hơn 10 giờ tối, có tiếng gọi trên bờ. Ðò áp bến, một cô bé mặc áo dài trắng có thêu hiệu đoàn Ðồng Khánh để xe đạp ven bờ sông rồi thoăn thoắt bước xuống. 

Giọng nói của cô nhỏ nhẹ:

- Em là PD, có ông anh bà con nhà cũng trên đường Phan Châu Trinh, tên là CB, muốn mời trung úy ngày mai ghé nhà chơi.

Tôi vui vẻ:

- Ðược rồi, PD cứ cho địa chỉ, sáng mai tôi sẽ đến.

Thuở ấy, mà có thể bây giờ (2004), việc ngủ đò vẫn được coi như có chuyện "kèm theo". Cô bé nữ sinh này hẳn là không biết việc ấy, nên sau khi được một ông bạn tôi chỉ đường, cô cứ hồn nhiên xuống đò tìm tôi. 

Tôi nói thiếp:

- Bây giờ khuya rồi, PD về đi nha.

Cô bé "dạ" rồi đạp xe đi trong màn sương mỏng của Huế. Những ngày tiếp theo, tôi được hai anh em BC-PD hướng dẫn đi thăm hầu hết các danh lam thắng cảnh của Cố Ðô, chỉ trừ Lăng Gia Long là không tới được, vì lý do an ninh. Nhờ tình cảm trong sáng của Huế, tôi làm được hai bài thơ Thuyền Về I và II:

Thuyền về I

  Năm nao kết ngọn tre làng,
  Trăng sông Bến Ngự ,một khoang thuyền về.
 

Gửi Cố Ðô, để nhớ về xứ Huế
Buổi giã từ còn vương vấn chút duyên thơ!

Chiều nao, tim máu thẫn thờ,
Mái lầu Thương Bạc còn ngờ... hư không!
Hoa trời trải một dòng sông,
Bao giờ nguyện ước mà mong tâm tình?

Khi mô trở lại thần kinh,
Nhịp cầu, dòng nước, còn hình ảnh xưạ
Con thuyền neo bóng trăng thơ
Bàn tay ủ bóng mà chưa hẹn hò!

Gửi Cố Ðô màu nhớ,
Những nẻo đường tâm tư,
Những bến chiều lộng gió
Mây buồn nhỏ lệ nhớ thương chung

Ngày nao hoa dậy không trung,
Bàn tay, ánh mắt ngại ngùng tiễn đưạ
Con thuyền chở mãi gió mưa,
Nửa đêm neo bóng, đợi chờ bao năm?

Gửi một lời thăm
Nhắn ai về xứ Huế
Rằng người em mái đầu xanh trẻ
Còn nhớ chăng chiều ánh nước Hương Giang?
Năm nao kết ngọn tre làng,
Trăng sông Bến Ngự một khoang thuyền về!
 

Thuyền Về II

  Năm nao kết ngọn tre làng,
  Trăng sông Bến Ngự ,một khoang thuyền về.
 

Mái chèo buông chậm vô sông cũ,
Lơ đãng thuyền neo bến vắng người!
Ngả rẽ hoang sơ, lối đường bụi phủ,
Thôn Vỹ hàng cau màu lá bạc rồi!

Vòng tay đỉnh trúc reo cười,
Nắng tím Nam Giao từ tạ.
Núi sông cũ đã trở thành phương lạ
Dẫu người xưa còn đó, cố nhân ơi!

Giải mây trắng lạc chân trời,
Mờ phai dáng cũ bước đờị.. hẹn nhaụ
Thuyền ngược về đâủ
Sương lạnh nửa đêm lần cuốị
Những tin gió đường xa rong ruổi,
Những câu thề lạc nẻo hư vộ

Biết bây giờ là bao giờ?
Nghiêng mái tóc, cúi chào dĩ vãng.
Nét kỷ niệm, vết chăn mờ năm tháng,
Chuyễn Hoa Trời xin dành lại ngàn saụ

Ai vấn vương mà đón nhận thương đaủ
Ai trao gửi mà không hề ký thác.
Trên khói sóng, vẫn trăng vàng, nước bạc,
Giải câu thề còn lại một dòng sông.

Hởi ngàn xưa, từng khấn nguyện, chờ mong,
Xin chứng giám, đã thuyền về bến cũ!
 

 Hoàng Ngọc Liên 
Khung Trời Tưởng Nhớ - Saigon 1966 

 
Cầu Tràng Tiền

Năm 1999, nghe tin Huế bị lụt, tôi làm bài thơ 

GỬI VỀ XỨ HUẾ:

thân tặng anh chị Ái Khanh & Xuân Hùng
và các cháu Quang Tuấn - Thanh Hương
    H.N.L

Trên màn ảnh xa xôi
Tôi nhìn khung cảnh Huế
Nước mênh mông lưng trời
Nỗi lo trào mắt lệ !

Tôi thấy cầu Tràng Tiền
Chìm trong vùng lũ lụt
Chỉ mái vòm xám đen
Còn nhô trên mặt nước!

Tôi thấy một căn nhà
Nước ngập tới lầu ba!
Từ Ngọ Môn thành Nội,
Nước tràn điện Thái Hòa!

Nước sông Hương, Bến Ngự,
Ðã hòa chung một dòng.
Trên cánh cửa Thượng Tứ
Trôi lạc mui thuyền cong!

Phía bên chùa Diệu Ðế,
Nước cuốn đi Kinh, Kệ.
Nước ngập một tầng lầu
Khu Dòng Chúa Cứu Thế!

Những hình ảnh như thế
Làm ray rứt lòng già
Xin gửi về xứ Huế
Lời thăm hỏi từ xạ

Orlando (Florida) November 04, 1999
Hoàng Ngọc Liên

Trong truyện dài Ðoàn Quân Mũ Ðỏ (1969 Chấn Mỹ SG; 1999,2001 Văn Tuyển HK), Tôn Nữ Diệu Khanh là một trong hai nhân vật chính của truyện và tôi đã viết nhiều về Huế. Với các thân hữu Huế, mỗi khi cần bài vở về Huế cho các báo, đặc san, luôn luôn tôi hân hoan cộng tác.

Hôm nay, tôi gửi bài này đến chị Ái Khanh, cũng trong sự hân hoan nói trên.
 

Miền Ðông Hoa Kỳ, tháng 5 năm 2004.
Hoàng Ngọc Liên

| Trang bìa |
| Ðầu trang |